بسیاری از اطلاعات اهل قلم و محققین که به صورت یادداشت‌های پراکنده روی هم جمع می‌شوند، جز در مواردی خاص، معمولاً منتشر نمی‌شوند و همه آگاهیم که این یادداشت‌های کوتاه و به اصطلاح روزنوشت، گاهی گره‌هایی از کار دیگران می‌گشاید و اگر به موقع منتشر شوند، جنبۀ اطلاع‌رسانی بسیار ارزشمندی دارند و سبب همکاری‌ها و همراهی‌ها و حد اقل هماهنگی‌هایی در کارهای پژوهشی می‌شوند. این مسئله در حوزۀ پژوهشی علوم مرجع وکتابشناسی و نسخه‌پژوهی، به شکل روشن‌تری نمایان است. پراکندگی نسخ خطی و مشکل احصاء نسخه‌های یک متن و پس از آن مشکل تهیۀ عکس از این نسخه‌ها توسط مصحح، مشکل اطلاع از نکته‌ها و باریک‌بینی‌هایی که هر یک از محققان شخصاً در مورد برخی نسخ و در شناسایی برخی کتاب‌ها دارند، شاید تنها با انتشار این گونه یادداشت‌ها حل شود.
بی شک شناسایی همۀ نسخ خطی در یک حوزه مانند فقه، کلام، فلسفه، تاریخ، ادبیات، عرفان، حدیث و رجال و یا هر حوزۀ دیگری میسور نیست، از جهتی بسیاری از محققان در حوزۀ پژوهشی خود، بر حسب تلاشی که کرده‌اند یا به تصادف، به نسخه‌های خطی قابل ملاحظه‌ای دسترسی پیدا کرده و با بررسی آنها، چه در متن نسخ و چه در برافزوده‌ها، به نکاتی دست یافته‌اند. تنها یک اطلاع‌رسانی مناسب، ضروری است تا این نکته‌ها و این شناسایی‌های پاره‌پاره را به هم بپیوندد و یک مرجع تحقیقاتی مناسبی شود برای دریافت این نکته‌ها و اطلاع از فعالیت‌های در حال انجام در این زمینه‌ها.
حلقۀ کاتبان، با توجه به این نیاز تأسیس شد و برای رسیدن به موقعیت یک مرجع قابل ملاحظه در اطلاع‌رسانی حوزۀ نسخ خطی، راه درازی را پیمود، و توانست در این نه سال، یادداشت‌های جمعی از علاقمندان و تلاشگران پژوهش در میراث مکتوب اسلامی را منتشر کند و امیدوار است الگوی مناسبی برای اطلاع‌رسانی‌هایی از این دست باشد.
قالب وبلاگ برای چنین سایتی روی اینترنت، مناسب‌ترین قالبی است که تا کنون در اینترنت طراحی و اجرا شده است. چرا که وبلاگ از طرفی دفتری است که یک محقق می‌تواند به صورت شخصی و کاملاً انفرادی، در آن یادداشت‌های متفرقۀ خود را ثبت کند، و همچنین سلسله یادداشت‌ها و مقالات منسجمی را در یک دسته‌بندی خاص، طبق سلیقۀ خود، در آن درج کند و از طرفی با گرفتن پاسخ از طرف خوانندگان، برای هر یادداشت، امکان تعاون و تعامل و یا رد و تصحیح و یا تکمیل یک یادداشت فراهم می‌شود.
اما حلقۀ کاتبان، مجموعۀ وبلاگ است و علاوه بر حفظ قالب شخصی و خاص هر نویسنده، امکان ارائۀ یادداشت‌های هر یک از نویسندگان را در کنار هم و به صورت دسته‌بندی شده نیز فراهم می‌کند. به طوری که مراجعه کنندگان به حلقۀ کاتبان بتوانند همۀ یادداشت‌ها را یکجا جستجو یا تورق کنند و تسلسل تاریخی و دسته‌بندی موضوعی همۀ یادداشت‌ها را نیز یکجا دنبال کنند.
ایدۀ این حلقه، پس از مدتها تأمل حاصل شد. اولین بار که به فکر انتشار مقالاتی در این حوزه در اینترنت افتادم وقتی بود که در شبکۀ بزرگ اینترنت چیزی از این دست به زبان فارسی یافت نمی‌شد و متأسفانه جز مطالب پراکنده و نامنسجم، هیچ به دست نمی‌آمد. اگر نام یکی از مصححان متون کهن یا پژوهشگران عرصۀ نسخ خطی يا حتی یکی از محققین ایرانی در هر یک از حوزه‌های علوم انسانی را در اینترنت جتسجو می‌کردیم، تقریباً هیچ مطلبی که دربارۀ ایشان یا آثار ایشان یا یادداشتی از ایشان باشد به دست نمی‌آمد مگر مواردی در سایت‌های انگلیسی زبان از بانک‌های اطلاعاتی دانشگاه‌ها و مؤسسات غربی. در چنین حالی برای من که هم علاقمند به حوزۀ پژوهش در نسخ خطی بودم و هم دستی در طراحی سیستم‌های وب داشتم انگیزۀ کافی بود برای تأسیس یک سایت با هدف ارائۀ مقالات برگزیدۀ این حوزه به زبان فارسی در اینترنت. با مشورتی که با بسیاری از محققان و استادان این فن داشتم، سایتی با عنوان Persian Culture راه‌اندازی شد. در این سایت توانستم با مهربانیِ دیگران، که مقالاتشان را در اختیارم قرار دادند، گامی در این راه بردارم. مقالات ارزشمندی در حوزۀ کتابشناسی و نسخ خطی جمع شد و در کنار آن مقالاتی نیز در موضوع تاریخ، ادبیات و دین منتشر شد. در آن زمان از میان مجلاتی که در ایران منتشر می‌شدند تنها مجله‌ای که مقالات خود را در اینترنت منتشر می‌کرد مجلۀ عربی و وزین تراثنا بود. برای همین، انتشار الکترونیکی مجلۀ بخارا و چند مجله دیگر که بعدها بر روی اینترنت عرضه شد، با استقبال بسیار قابل توجهی از سوی خوانندگان مواجه شد. از آن سال یعنی ۱۹۹۹م. تا به امروز، هفده سال می‌گذرد و خوشبختانه متون زیادی روی اینترنت به زبان فارسی به صورت جدی عرضه شده است و بسیاری از مجلات و نشریات پژوهشی مقالات خود را در اینترنت ارائه کرده‌اند و حرکت‌های قابل ملاحظه‌ای در سایت‌های فارسی داخل و خارج از ایران، برای ارائۀ جدی پژوهش‌های حوزۀ فرهنگ و علوم مرجع انجام شده است.
حلقه کاتبان از نوروز ۱۳۸۵ فعالیت خود را آغاز کرد. در این مدت که از تأسیس این سایت می‌گذرد، بسیاری از نویسندگان و پژوهشگران یادداشت‌های خود را در حلقۀ کاتبان منتشر کردند و ما را همراهی کردند. همینجا از برنامه‌نویس متبحر این سایت، جناب سید محسن حائری، که با مهربانی و لطف، وقت و دقت و دانش خود را صرف پیشرفت حلقۀ کاتبان نمود، تشکر می‌کنم.
اینجا از همه محققان و پژوهشگران حوزۀ کتابشناسی و نسخ خطی، دعوت می شود که با اختصاص یک وبلاگ شخصی به خود، یادداشت‌های خود را در حلقۀ كاتبان منتشر كنند. ما برای ارائۀ بهتر این یادداشت‌ها، چه در زمینۀ کارهای ابتدایی برای درج یادداشت‌ها و چه در طراحی گرافیکی صفحات اینترنتی و یا برنامه‌نویسی‌های خاص برای وبلاگ‌ها، آنچه در توان داریم، در اختیار محققان قرار می‌دهیم و فعالیت خود را ادامه می‌دهیم. باشد تا گامی برای رسیدن به اهداف پژوهشی محققان حوزۀ فرهنگ ایران و اسلام باشد.
مدیریت حلقه کاتبان
سید علی طباطبائی یزدی
آدرس پستی: قم ـ صندوق پستی: ۵۵۶ – ۳۷۱۸۵
پست الکترونیک: info@kateban.com
تلفن: 9005 – 746 (912) 98 +